Πως ακριβώς ρυθμίζονται οι οφειλές μου, στα πλαίσια του νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά;

Η ρύθμιση των οφειλών διατάσσεται με τη δικαστική απόφαση, ύστερα από αίτηση του οφειλέτη και αναλόγως του σχεδίου διευθέτησης των οφειλών που πρότεινε αυτός με την αίτηση. Το Δικαστήριο βέβαια δεν δεσμεύεται από το προτεινόμενο σχέδιο ρύθμισης οφειλών της αίτησης, το λαμβάνει όμως υπόψη του για την έκδοση απόφασης. Ειδικότερα, η δομή του σχεδίου διευθέτησης των οφειλών καθορίζεται από το εάν έχει ο οφειλέτης μοναδική ή κύρια κατοικία, που επιθυμεί να διασώσει από τη ρευστοποίηση.

Ρύθμιση οφειλών χωρίς προστασία κύριας κατοικίας

Εάν δεν υπάρχει μοναδική ή κύρια κατοικία, ή υπάρχει, όμως ο οφειλέτης δεν επιθυμεί τη διάσωσή της, το σχέδιο διευθέτησης οφειλών περιλαμβάνει κατ' αρχήν ένα κύκλο καταβολών, ο οποίος μπορεί να διαρκέσει από τρία έως πέντε έτη, σύμφωνα με την κρίση του Δικαστηρίου. Κατά τα έτη αυτά ο οφειλέτης υποχρεούται να προβαίνει σε μηνιαίες αναλογικές καταβολές προς τους δανειστές του, κατά την αναλογία της οφειλής του κάθε δανειστή στο συνολικό ποσό της των οφειλών του οφειλέτη. Το ύψος της μηνιαίας καταβολής θα καθοριστεί ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα του οφειλέτη, αφού ληφθούν υπόψη τα εισοδήματα και οι βιοτικές του ανάγκες. Προς καλύτερη κατανόηση του πρώτου αυτού κύκλου καταβολών, παρατίθεται ο κατωτέρω πίνακας:

Από το τον ως άνω πίνακα προκύπτει ότι ο οφειλέτης έχει οφειλές προς πέντε (5) τράπεζες, καθώς και προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, οι οφειλές προς το οποίο, κατά την πρόσφατη νομολογία, υπάγονται σε ρύθμιση, σύμφωνα με το νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Δηλαδή έχει συνολικά έξι (6) δανειστές. Ο βασικός δανειστής του είναι η ΤΡΑΠΕΖΑ 2, προς την οποία οφείλει συνολικά 110.356,89€. Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει σε ποσοστό το 72,4% στο συνολικό ποσό οφειλής του οφειλέτη, το οποίο ανέρχεται σε 152.479,56€. Ο οφειλέτης, σύμφωνα με την απεικονιζόμενη στον πίνακα προτεινόμενη ρύθμιση, θα καταβάλλει για τέσσερα χρόνια 200€ μηνιαίως άτοκα και αναλογικά σε όλους τους δανειστές του. Από το ποσό αυτό η ΤΡΑΠΕΖΑ 2 θα λαμβάνει μηνιαίως το ποσό των 144,75€, το οποίο αντιστοιχεί ως ποσοστό σε 72,4% στα 200€, όσο δηλαδή είναι και το ποσοστό της οφειλής προς αυτήν ως προς το σύνολο της οφειλής προς όλους τους δανειστές (72,4% στα 152.479,56€). Στο τέλος της τετραετίας όλοι οι δανειστές μαζί θα έχουν λάβει το συνολικό ποσό των 9.600€ και η ΤΡΑΠΕΖΑ 2 θα έχει λάβει 6.947,99 €, δηλαδή ποσοστό 72,4% στα 9.600€.

Εάν το ως άνω προτεινόμενο σχέδιο διευθέτησης οφειλών γίνει δεκτό από το Δικαστήριο, τότε, μετά την παρέλευση της τετραετίας και την ανταπόκριση στη ρύθμιση, ο οφειλέτης δικαιούται να υποβάλλει εκ νέου αίτηση στο Δικαστήριο για να αναγνωριστεί η απαλλαγή του από το υπόλοιπο της οφειλής. Δηλαδή ο οφειλέτης, εφόσον ανταποκρίθηκε στο σχέδιο ρύθμισης, θα απαλλαγεί από το υπόλοιπο της οφειλής του, η οποία στο ανωτέρω παράδειγμα, στο τέλος της τετραετίας, θα ανέρχεται σε 142.879,56€ (152.479,56€ - 9.600€). Δηλαδή θα έχουμε ένα πολύ μεγάλο κούρεμα της συνολικής οφειλής, το οποίο, ενδεχομένως να φαντάζει πολύ υψηλό, πλην όμως είναι εφικτό με βάση της ρύθμιση του νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά.

Ρύθμιση οφειλών με προστασία κύριας κατοικίας

Εάν ο οφειλέτης διαθέτει μοναδική ή κύρια κατοικία, την οποία επιθυμεί να διασώσει από τη ρευστοποίηση, τότε θα πρέπει να προτείνει διαφορετικό σχέδιο διευθέτησης οφειλών, το οποίο θα περιλαμβάνει και δεύτερο κύκλο καταβολών, ο οποίος θα ξεκινήσει μόλις ολοκληρωθεί ο ως άνω πρώτος κύκλος. Ο ν. 3869/2010 ορίζει ότι ο οφειλέτης μπορεί να ζητήσει την εξαίρεση ενός ακινήτου, που χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του, από την εκποίηση, εφόσον το ακίνητο αυτό δεν υπερβαίνει το όριο αφορολόγητης απόκτησης πρώτης κατοικίας, προσαυξημένο κατά 50%. Στην περίπτωση αυτή, το Δικαστήριο μπορεί να διατάξει την εξαίρεση από τη ρευστοποίηση της κύριας κατοικίας του αιτούντα, με την υποχρέωση από μέρους του καταβολής προς τους δανειστές ποσού, που μπορεί να ανέρχεται μέχρι το 80% της εμπορικής αξίας της.

Οι καταβολές αυτού του κύκλου θα γίνονται σύμμετρα προς τους πιστωτές, που έχουν εγγράψει βάρος (προσημείωση υποθήκης, υποθήκη) στην κύρια κατοικία του οφειλέτη και θα έχουν διάρκεια μέχρι είκοσι χρόνια, εκτός αν η διάρκεια των συμβάσεων δυνάμει των οποίων χορηγήθηκαν πιστώσεις στον οφειλέτη, ήταν μεγαλύτερη των είκοσι ετών, οπότε ο Ειρηνοδίκης μπορεί κατά την κρίση του να προσδιορίσει μεγαλύτερη διάρκεια, όχι όμως μεγαλύτερη από 35 έτη.

Επίσης, οι καταβολές για τη διάσωση της κύριας κατοικίας θα έχουν επιτόκιο που δεν υπερβαίνει αυτό της ενήμερης οφειλής ή το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο που ίσχυε σύμφωνα με το στατιστικό δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος κατά τον τελευταίο μήνα για τον οποίο υφίσταται μέτρηση, αναπροσαρμοζόμενο με επιτόκιο αναφοράς αυτό των Πράξεων Κύριας Αναχρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ή, σε περίπτωση καθορισμού σταθερού επιτοκίου, το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου για ανάλογη της ρύθμισης περίοδο, όπως ομοίως προκύπτει από το στατιστικό δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος, και χωρίς ανατοκισμό.

Είδαμε στο ως άνω παράδειγμα, ο δανειολήπτης είχε οφειλές προς τις τράπεζες συνολικού ποσού 152.479,56€. Μετά το τέλος του πρώτου κύκλου καταβολών, τετραετούς διάρκειας, θα έχει καταβάλλει στις τράπεζες ποσό 9.600€, δηλαδή το υπόλοιπο της οφειλής του θα ανέρχεται σε ποσό 142879.56€. Εάν ο δανειολήπτης διαθέτει κύρια κατοικία αντικειμενικής αξίας 75.000€ και ζητήσει την εξαίρεσή της από τη ρευστοποίηση, τότε θα πρέπει να καταβάλλει στους δανειστές του το ποσό των 60.000€, που αντιστοιχεί στο 80% της αντικειμενικής της αξίας. Το ποσό αυτό μπορεί να το καταβάλλει σε χρονικό διάστημα 20 ετών, δηλαδή σε 240 ισόποσες δόσεις των 250€ με το επιτόκιο, που αναφέρθηκε ανωτέρω. Εάν στο παράδειγμα η ΤΡΑΠΕΖΑ 2 έχει εγγράψει μόνο αυτή προσημείωση υποθήκης στο ακίνητο του οφειλέτη πριν την κατάθεση της αίτησης, τότε θα όλο το ποσό της ρύθμισης, στα πλαίσια του Β κύκλου καταβολών, θα καταβάλλεται προς αυτή.

Μετά την ανταπόκρισή του ο οφειλέτης και στον δεύτερο κύκλο καταβολών θα έχει διασώσει την οικία του και θα έχει καταβάλλει στους δανειστές του συνολικά το ποσό των 69.600€ (9.600€ κατά τον πρώτο κύκλο καταβολών και 60.000€ κατά τον δεύτερο). Θα έχει εξοικονομήσει δηλαδή το ποσό των 82879.56€ (152.479,56€ αρχικής οφειλής – 69.600€ καταβολές).