Οι βασικές τροποποιήσεις που επέφερε ο Ν. 4161/2013 στο νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά είναι οι εξής:
Κατάργηση του εξωδικαστικού συμβιβασμού
Η κατάργηση της προαπαιτούμενης απόπειρας εξωδικαστικού συμβιβασμού με τους δανειστές για την κατάθεση της αίτησης για τη ρύθμιση και απαλλαγή από τις οφειλές στο Ειρηνοδικείο. Ειδικότερα, με την προηγούμενη νομοθετική ρύθμιση, ήταν απαραίτητο, πριν την κατάθεση της αίτησης στο Ειρηνοδικείο, να έχει προηγηθεί απόπειρα εξωδικαστικού συμβιβασμού με τους δανειστές. Τη διαδικασία κινούσε ο οφειλέτης, μέσω του φορέα εξωδικαστικού συμβιβασμού, ο οποίος μπορούσε να είναι κάποιος δικηγόρος ή σύλλογος πιστοποιημένος για το σκοπό αυτό από την πολιτεία. Μόνο μετά την άκαρπη περάτωση της απόπειρας εξωδικαστικού συμβιβασμού μπορούσε ο οφειλέτης να προβεί σε αίτηση προς το Ειρηνοδικείο για δικαστική πλέον διευθέτηση των οφειλών του. Με την τροποποίηση του Ν. 4161/2013 η υποχρεωτική απόπειρα εξωδικαστικού συμβιβασμού με τους δανειστές καταργήθηκε και ως εκ τούτου ο οφειλέτης μπορεί να προβεί απευθείας σε κατάθεση για ρύθμιση και απαλλαγή από τις οφειλές στο Ειρηνοδικείο.
Τροποποίηση του καταβλητέου ποσού για τη διάσωση της κύριας κατοικίας
Με τον ν. 3869/2010 το ποσό, που υποχρεούνταν να καταβάλλει ο αιτών για τη διάσωση της κύριας κατοικίας του ανέρχονταν έως το 85% της εμπορικής της αξίας. Μετά τη δημοσίευση του ν. 4161/2013, το ποσό αυτό ανέρχεται έως το 80% της αντικειμενικής αξίας της κύριας κατοικίας του. Από την αλλαγή αυτή ευνοήθηκαν οφειλέτες, που διέθεταν μοναδικές κατοικίες κυρίως στην επαρχία, όπου οι αντικειμενικές αξίες είναι ιδιαίτερα χαμηλές και αντίθετα βρέθηκαν σε δυσμενή θέση οι οφειλέτες των μικρομεσαίων και καλών περιοχών των αστικών κέντρων, όπου οι εμπορικές αξίες καταποντίστηκαν τα τελευταία έτη, ενώ οι αντικειμενικές παρέμειναν υψηλές.
Τροποποίηση του χρόνου καταβολών για την απαλλαγή από τις οφειλές
Πριν την τροποποίηση του ν. 3869/2010 ο οφειλέτης έπρεπε για την απαλλαγή από τις οφειλές του (άρθρ. 8 παρ 2) να προβεί σε καταβολές προς τους δανειστές του, ανάλογα με τις δυνατότητές του, για χρονικό διάστημα τεσσάρων ετών. Μετά τη δημοσίευση του ν. 4161/2013, το χρονικό αυτό διάστημα ανέρχεται από τρία έως πέντε έτη και προσδιορίζεται ελεύθερα από το Δικαστήριο, κατά την κρίση του.
Τροποποίηση του χρόνου καταβολών για τη διάσωση της κύριας κατοικίας
Πριν την τροποποίηση του ν. 3869/2010 ο οφειλέτης έπρεπε για τη διάσωση της κύριας κατοικίας του από τη ρευστοποίηση (άρθρ. 9 παρ 2) να προβεί σε καταβολές προς τους δανειστές του για χρονικό διάστημα μέχρι είκοσι (20) έτη. Μετά τη δημοσίευση του ν. 4161/2013, το χρονικό αυτό διάστημα μπορεί, κατά την κρίση του δικαστηρίου, να ανέρχεται μέχρι τα τριάντα πέντε (35) έτη, αν η διάρκεια των συμβάσεων, δυνάμει των οποίων χορηγήθηκαν πιστώσεις στον οφειλέτη, ήταν μεγαλύτερη των είκοσι ετών.
Προστασία πλήρους κυριότητας, ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας
Πριν την τροποποίηση του ν. 3869/2010 τη διάσωση της κύριας κατοικίας του μπορούσε να ζητήσει μόνο ο οφειλέτης που είχε την πλήρη κυριότητα. Μετά τη δημοσίευση του ν. 4161/2013, τη διάσωση της κύριας κατοικίας του μπορεί να ζητήσει και ο οφειλέτης, που δεν έχει πλήρη κυριότητα σε αυτή, αρκεί να έχει την ψιλή κυριότητα ή την επικαρπία.
Υποχρεωτική αναγραφή όλων των πιστωτών
Με το ν. 3869/2010 δεν θεσπιζόταν η υποχρεωτικότητα της ρύθμισης των οφειλών προς όλους τους πιστωτές. Αυτό είχε οδηγήσει στην έκδοση αντιφατικών δικαστικών αποφάσεων, αλλά και τη διατύπωση εκ διαμέτρου αντίθετων θεωρητικών απόψεων. Πλέον ο ν. 4161/2013 απαιτεί την αναγραφή όλων των πιστωτών στην αίτηση για ρύθμιση και τυχόν παράβαση της διάταξης αυτής επιφέρει την απόρριψη του αιτήματος για ρύθμιση οφειλών με απαλλαγή σύμφωνα με το άρθρο 8 ή την έκπτωση από τη ρύθμιση οφειλών και την απαλλαγή που έχει ήδη αποφασιστεί (άρθρ. 10 παρ. 1).
Υποχρεωτικές καταβολές, που συνυπολογίζονται στη ρύθμιση
Με το ν. 4161/2013 ο οφειλέτης υποχρεούται, από την κατάθεση της αίτησής του και μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης επ' αυτής από το Ειρηνοδικείο, να καταβάλλει υποχρεωτικά προς τους δανειστές του αναλογικά ένα ποσό εύλογο, με βάση την οικονομική του κατάσταση. Το ποσό αυτό δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το 10% των μηνιαίων δόσεων που όφειλε να καταβάλει σε όλους τους δανειστές μέχρι τη στιγμή της υποβολής της αίτησης, το δε ελάχιστο ποσό καταβολής συνολικά στους δανειστές ανέρχεται σε σαράντα ευρώ (40€) μηνιαίως. Μάλιστα, αναλογικές καταβολές προς τους δανειστές τους κατά τα ανωτέρω υποχρεούνται να κάνουν και όσοι κατάθεσαν αίτηση πριν την δημοσίευση του ν. 4161/2013, επιλέγοντας ελεύθερα το ποσό της καταβολής τους, στα πλαίσια όμως των ως άνω περιορισμών (10% της τελευταίας μηνιαίας δόσης και 40€ ελάχιστη καταβολή). Οι καταβολές μετά τη δημοσίευση του ν. 4161/2013 συνυπολογίζονται στο τελικό ποσό της ρύθμισης που θα διατάξει το Δικαστήριο.
