ΣτΕ 3003/2008 (7μελής): Απαλλαγή των έγγαμων από το φόρο μεταβίβασης για την απόκτηση οικογενειακής στέγης, έστω & αν ο ένας από τους συζύγους είχε τύχει απαλλαγής πριν από το γάμο, για την απόκτηση κατοικίας.

1. Επειδή γιά την άσκηση τής κρινομένης αιτήσεως έχει καταταθεί το κατά νόμον παράβολο (654085/2003 σειράς Α' ειδικό γραμμάτιο παραβόλου).

2. Επειδή, η υπόθεση συζητήθηκε στο Τμήμα με επταμελή σύνθεση, κατόπιν παραπομπής σε αυτό με την 3290/2007 απόφαση του Τμήματος με πενταμελή σύνθεση, λόγω της σπουδαιότητας ζητήματος που ανέκυψε.

3. Επειδή με την αίτηση αυτή ζητείται παραδεκτώς η αναίρεση τής 6235/2001 αποφάσεως τού Διοικητικού Εφετείου Αθηνών. Με την απόφαση αυτήν έγινε δεκτή έφεση τού αναιρεσιβλήτου Ελληνικού Δημοσίου κατά της 9752/1999 αποφάσεως τού Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, εξαφανίσθηκε η απόφαση αυτή και απορρίφθηκε η προσφυγή τού αναιρεσείοντος κατά τής 3768/1998 αρνητικής απαντήσεως τού Προϊσταμένου τής ΔΟΥ Γαλατσίου, η οποία αφορούσε αίτημα τού αναιρεσείοντος περί επιστροφής φόρου μεταβιβάσεως ακινήτου δραχμών 3.437.905, ως αχρεωστήτως καταβληθέντος. Με την πρωτόδικη απόφαση η προσφυγή είχε γίνει δεκτή και είχε διαταχθεί η επιστροφή τού καταβληθέντος φόρου.

4. Επειδή, στο πρώτο εδάφιο τής παραγράφου 1 τού άρθρου 1 τού ν. 1078/1980 (Α 238), όπως αυτό είχε αντικατασταθεί με την παρ. 13 τού άρθρου 10 τού νόμου 2386/1996 (Α 43) και ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, ορίζετο ότι "1. Συμβάσεις αγοράς εξ ολοκλήρου και κατά πλήρη κυριότητα ακινήτου από φυσικό πρόσωπο, έγγαμο, απαλλάσσονται από το φόρο μεταβίβασης, εφόσον ο αγοραστής ή η σύζυγος ή οποιοδήποτε από τα τέκνα αυτού που δεν έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του ή το 25ο, προκειμένου περί τέκνων που σπουδάζουν σε αναγνωρισμένες σχολές της ημεδαπής ή αλλοδαπής, δεν έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας ή οίκησης σε άλλη οικία ή διαμέρισμα που πληροί τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειάς τους, ή δικαίωμα πλήρους κυριότητας επί οικοπέδου οικοδομήσιμου ή επί ιδανικού μεριδίου οικοπέδου, στο οποίο αντιστοιχεί εμβαδόν κτίσματος που πληροί τις στεγαστικές του ανάγκες, που βρίσκονται σε πόλη με πληθυσμό άνω των 5.000 κατοίκων ή σε τουριστικές περιοχές". Στο πρώτο και δεύτερο εδάφιο τής παραγράφου 5 τού αυτού άρθρου (όπως το δεύτερο εδάφιο αυτής είχε αντικατασταθεί με την παρ. 3 του άρθρου 24 του Ν. 1828/1989 - Α 2) ορίζεται ότι "Η απαλλαγή από του φόρου μεταβιβάσεως δι' αγοράν οικίας ή διαμερίσματος ή οικοπέδου παρέχεται άπαξ. Κατ' εξαίρεση, για αγορά οικίας ή διαμερίσματος, παρέχεται απαλλαγή για μία ακόμη φορά και με τις ίδιες προϋποθέσεις, μετά πάροδο διετίας τουλάχιστον από της αρχικής αγοράς, εφ' όσον εκποιήθηκε η παλαιά οικία ή διαμέρισμα το οποίο δεν πληρούσε τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειάς του, όχι όμως σε συγγενείς αυτού εξ' αίματος ή εξ' αγχιστείας μέχρι του πρώτου βαθμού".

5. Επειδή, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, ερμηνευομένων εν όψει τού σκοπού τους, που είναι η διευκόλυνση των εγγάμων, προκειμένου να αποκτήσουν ιδιόκτητη οικογενειακή στέγη, και τού άρθρου 21 τού Συντάγματος, το οποίο ορίζει ότι η οικογένεια και ο γάμος τελούν υπό την προστασία του Κράτους, στην περίπτωση που η οικογένεια δεν διαθέτει ιδιόκτητο ακίνητο, το οποίο να καλύπτει τις στεγαστικές της ανάγκες, οι έγγαμοι δικαιούνται απαλλαγής από τον φόρο μεταβιβάσεως ακινήτων, για την απόκτηση οικογενειακής στέγης, χωρίς να λαμβάνεται υπ' όψιν απαλλαγή από τον φόρο αυτό, της οποίας είχε τύχει ένας από τους συζύγους πριν από τον γάμο τούτο δε διότι ο άγαμος δεν τελεί υπό τις αυτές συνθήκες με τον έγγαμο ή την οικογένεια και, συνεπώς, η απαλλαγή, τής οποίας είχε τύχει, υπηρετούσε, όταν είχε δοθεί, πάντως, διαφορετικό σκοπό.

Επομένως, στην περίπτωση που ο ένας από τους συζύγους είχε τύχει απαλλαγής από τον φόρο αυτό, πριν από τον γάμο, για την απόκτηση πρώτης κατοικίας, η εκποίηση τού ακινήτου αυτού δεν αποτελεί προϋπόθεση για την χορήγηση απαλλαγής από τον φόρο, για το ακίνητο που αποκτάται, ως οικογενειακή στέγη, μετά τον γάμο, διότι, για την οικογένεια, η απαλλαγή αυτή είναι η πρώτη που χορηγείται.

6. Επειδή, εν προκειμένω, κατά τα εκτιθέμενα στην προσβαλλομένη απόφαση, ο αναιρεσείων, έγγαμος με ένα παιδί, αγόρασε διαμέρισμα 93 τμ, υπέβαλε δε, σχετικά, την 611/27.7.1998 δήλωση φόρου μεταβιβάσεως ακινήτου και κατέβαλε τον αναλογούντα φόρο. Ακολούθως, υπέβαλε στην φορολογική αρχή αίτημα επιστροφής τού φόρου, που είχε καταβάλει, επικαλούμενος τις παρατεθείσες σε προηγούμενη σκέψη διατάξεις περί απαλλαγής από τον φόρο αυτό της πρώτης κατοικίας. Η φορολογική αρχή, με την ένδικη πράξη της, απέρριψε το αίτημα αυτό, με την αιτιολογία ότι ναι μεν η οικογένεια του αναιρεσείοντος δεν διέθετε ιδιόκτητη κατοικία που να πληροί τις στεγαστικές ανάγκες της, όμως η σύζυγος του είχε τύχει απαλλαγής από τον φόρο, πριν από τον γάμο, λόγω αγοράς πρώτης κατοικίας, το ακίνητο δε αυτό δεν είχε εκποιηθεί σε τρίτους και, συνεπώς, δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις χορηγήσεως δεύτερης απαλλαγής, που προβλέπονται από το δεύτερο εδάφιο τής παραγράφου 5 τού άρθρου 1 τού ν. 1078/1980. Την κρίση δε αυτή τής φορολογικής αρχής επεκύρωσε το διοικητικό εφετείο, με την ήδη προσβαλλομένη απόφασή του. Η κρίση όμως αυτή είναι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση, πλημμελώς αιτιολογημένη, γιά τους λόγους που έχουν εκτεθεί στην προηγούμενη σκέψη και, συνεπώς, πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλομένη απόφαση και η υπόθεση, η οποία χρειάζεται διευκρίνιση, ως προς το πραγματικό, να παραπεμφθεί στο ίδιο δικαστήριο, γιά νέα κρίση.

Διά ταύτα

Δέχεται την αίτηση.

Αναιρεί την 6235/2001 απόφαση τού Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, στο οποίο και παραπέμπει την υπόθεση κατά το σκεπτικό.

Διατάσσει την απόδοση τού παραβόλου.

Επιβάλλει στο Ελληνικό Δημόσιο την δικαστική δαπάνη τού αναιρεσείοντος που ανέρχεται σε τετρακόσια εξήντα (460) ευρώ.

Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 8 Απριλίου 2008 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 15ης Οκτωβρίου 2008.

Ο Πρόεδρος του Β' Τμήματος Η Γραμματέας του Β' Τμήματος

Φ. Στεργιόπουλος Π. Στεργιοπούλου